webmaster

ปรัชญาจากไวโอลิน

นักไวโอลินระดับเซียนคนหนึ่งเคยบอกผมว่า ไวโอลินที่ดีนั้นจะได้ตำแหน่งวางนิ้วพอดีเป๊ะ ให้เสียงใสกังวานจนสะดุดหู นี่คือข้อแตกต่างระหว่างไวโอลินราคาสองพันบาทกับไวโอ ลินตัวละสองแสนบาท แต่ไม่ทุกคนที่ฟังออก!

ไวโอลินเป็นเครื่องดนตรีที่บอบบาง แผ่นไม้บางเชื่อมกันด้วยกาวเท่านั้น จึงต้องดูแลรักษาต่อเนื่องสม่ำเสมอ ไม่ให้ถูกความชื้นกับแดด ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำลายหรือลดคุณภาพไวโอลิน

เขายังสอนผมว่า ภายในไวโอลินชั้นดีทุกตัว สลักชื่อคนสร้างสรรค์งานไว้บนผิวไม้ภายใน ไวโอลินที่ดีไม่ว่าผ่านมากี่ร้อยปี ก็ยังส่งเสียงแผ่วพลิ้วอ่อนหวานจับใจ และมีแต่คนที่ฝึกโสตประสาทอย่างดีจึงสามารถแยกแยะควา มแตกต่างระหว่างไวโอลินดีกับไวโอลินเกือบดีได้

ประโยคสุดท้ายของเขาที่ติดหูผมมาจนบัดนี้คือ "เมื่อเล่นของดีแล้ว ก็จะไม่เล่นของไม่ดีอีก"

การเล่นไวโอลินก็เหมือนกินอาหาร กินร้านอร่อยแล้วก็ไม่อยากกินร้านเดิมที่ไม่อร่อยอีก เมื่อรู้ความแตกต่างระหว่างอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนา การกับอาหารขยะ ก็ลดเสพอาหารขยะ เพราะไม่รู้จะทำร้ายร่างกายตัวเองไปทำไม


เช่นเดียวกับนักเขียนส่วนมาก ประสบการณ์การอ่านหนังสือของผมเริ่มที่นิยายเริงรมย์ นิยายเหล่านี้สนุกมาก แต่ผ่านไป 30-40 ปี เมื่อลองอ่านหนังสือที่เดิมเคยอ่านสนุก กลับพบว่า จำนวนมากเป็นหนังสือไร้คุณภาพ ประโยชน์เดียวของมันก็คือการปลูกฝังนิสัยรักการอ่าน ทว่าเมื่อโตขึ้นอ่านหนังสือดีมากขึ้น ก็ไม่อ่านเรื่องแบบนั้นอีก เพราะอ่านหนังสือที่ก่อให้เกิดปัญญาแล้ว ก็ไม่รู้จะทำร้ายตัวเองด้วยการอ่านหนังสือขยะไปทำไม

รสนิยมของคนเราพัฒนาขึ้นได้หากรู้จักแยกแยะ 'รส'

นี่ก็คือการพัฒนารสนิยมและความสามารถในการเสพศิลปะ

รสนิยมของคนเราเปลี่ยนได้ พัฒนาได้ และลดลงได้เช่นกัน

สิ่งที่ผู้เสพควรทำก็คือการเปิดหูเปิดตาเปิดใจ เสพงานที่ดี นานวันเข้าก็สามารถแยกแยะของดีกับของไม่ค่อยดี เช่นเดียวกับที่การคลุกคลีอยู่กับคนเก่งนานๆ ก็เรียนรู้ได้มาก


การเดินทางของชีวิตคนเรานั้น หลายคนเริ่มจากที่ต่ำ เปียกสกปรก แล้วค่อยๆ ไต่ขึ้นที่สูงที่แห้ง ส่วนบางคนก็เดินจากที่สวยงามไปยังที่สกปรก หรือบ่อโคลนตมจนเลอะเทอะทั้งตัว

เราจะเลี่ยงการเดินลงสู่บ่อโคลนได้อย่างไรหากเราแยกแ ยะบ่อน้ำดีกับบ่อโคลนไม่ออก?

เช่นเดียวกับรสนิยมทางศิลปะ เราสามารถพัฒนาปัญญาได้โดยเรียนรู้ส่วนดีของสิ่งดีแล ะส่วนไม่ดีของสิ่งไม่ดี

เมื่อรู้ว่าอะไรคือบ่อโคลนและมันแย่อย่างไร ก็จะไม่ลงไปเกลือกกลั้วกับมัน

พัฒนาตนเองให้ดีขึ้น ทั้งกาย ใจ และปัญญา

แต่สิ่งแรกคือการชนะใจตนเอง หรืออำนาจใฝ่ต่ำ (ซึ่งไม่ได้หมายถึงกามราคะอย่างเดียว) ปรารถนาให้ตนเองพัฒนาขึ้น รักตนเองจึงให้สิ่งดีๆ แก่ตนเอง

หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต กล่าวว่า "ธรรมชาติของดีทั้งหลายนั้นย่อมเกิดมาแต่ของไม่ด ี มีอุปมาดังดอกปทุมชาติอันสวยงามก็เกิดขึ้นมาจากโคลนต มอันเป็นของสกปรก ปฏิกูล น่าเกลียด แต่ว่าดอกบัวนั้นเมื่อขึ้นพ้นโคลนตมแล้วย่อมเป็นสิ่ง สะอาด เป็นที่ทัดทรงของพระราชา อุปราช อำมาตย์ เสนาบดี เป็นต้น และดอกบัวนั้นก็มิกลับคืนไปยังโคลนตมอีก"

เมื่อเล่นของดีแล้ว ก็จะไม่เล่นของไม่ดีอีก


วินทร์ เลียววาริณ
5 มิถุนายน 2553