ย้อนรอยตามหา " ฮกจ๋วน แอนด์ โก "

ชื่อ " ฮกจ๋วน แอนด์ โก " หลายคนอาจจะยังไม่คุ้น แต่ถ้าเอ่ยถึงโฆษณารถจักรยานคานไขว้ ตรามงกุฎ ในในหนังสือจักรยานโบราณเล่ม1 หลายๆคนคงจะร้องอ๋อ...เพราะข้างใต้โฆษณาจะระบุว่า จัดจำหน่ายโดย ห้าง ฮกจ๋วน แอนด์ โก
ห้าง ฮกจ๋วน แอนด์ โก เป็นห้างที่ตั้งมานานแล้ว ในหนังสือจักรยานโบราณเล่ม1 ระบุว่าเป็นร้านที่เปิดขายจักรยานเป็นร้านที่สองรองจ ากร้านนายเลิศ ซึ่งเปิดขายมานานประมาณ20ปี คือในช่วงประมาณพ.ศ.2466-2485

มาดูโฆษณาอื่นๆ ของ ห้างฮกจ๋วน กันบ้าง

จากโฆษณา ทำให้เราทราบว่า ห้างนี้ มิได้ขายจักรยานแต่เพียงอย่างเดียว ยังมีสินค้าชนิดอื่นๆจากต่างประเทศนำเข้ามาขายอีกหลา ยอย่าง เช่น หมวกชนิด ต่างๆ กางเกง แพร และของชนิดอื่นๆอีกมาก....
ซึ่งจากการได้เก็บของเก่าๆที่ผ่านมา ได้พบเห็นสินค้าที่ระบุว่าขายโดย ห้างฮกจ๋วน น้อยชิ้นมาก ซึ่งสินค้าจากห้างฮกจ๋วนที่พบมามักจะระบุหรือตีตราชื ่อร้าน ที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของสินค้านั้นๆ เช่น เตารีดใช้ถ่าน แปะตราทองเหลืองตีตรา ฮกจ๋วน แอนด์โกด้านข้างๆ แต่ว่าตอนนั้นไม่ได้ซื้อเก็บไว้ มานึกเสียดายในตอนหลังเหมือนกัน
แต่โชคดีเนื่องจากตัวเองชอบสะสมหมวกชนิดต่างๆ ทำให้ได้มีโอกาสเก็บหมวกสักหลาดของอังกฤษซึ่งนำเข้าม าโดยห้างฮกจ๋วนอยู่สองใบ ดังรูป..

ด้านในของหมวก ที่กล่าวถึง จะตีตราชื่อร้าน ร้านที่สามารถสั่งให้โรงงานตีตราได้ ก็น่าจะเป็นร้านที่ใหญ่พอสมควร

หมวกอีกใบหนึ่งของอังกฤษ ตีตรา ฮกจ๋วน เหมือนกัน ได้มาจากร้านของเก่าริมคลองหลอด

ด้านในจะตีตราเช่นกัน
เช้านี้ คงต้องหยุดเท่านี้ก่อนครับ ต่อไปเดี๋ยวจะมาเล่าใหม่ ถึงการแกะรอยสถานที่ตั้งร้าน ชื่อวัดตึก มีความเป็นมาอย่างไร....

เยี่ยมจิงๆ

ด้านในของหมวกใบที่สอง ที่มีชื่อร้านฮกจ๋วน เช่นเดียวกับใบแรก

จากข้อความในหนังสือจักรยานโบราณเล่ม1 ที่ระบุว่าห้างฮกจ๋วน แอน โก หยุดกิจการในปี 2485 ถ้านับถึงปีนี้ใน พ.ศ. 2549 ก็เป็นเวลาล่วงมาถึง 64 ปีผ่านมาแล้ว... ดังนั้น การที่จะหาตำแหน่งที่ตั้งเดิมของร้านคงจะเป็นไปได้ยา ก ระยะเวลาหกสิบกว่าปีที่ผ่านมาไม่รู้ว่าร้านจะเซ้งกัน ไปเป็นกี่ร้านแล้ว..
ด้วยความใคร่รู้ จึงได้ออกสำรวจ ซึ่งความจริงมันก็เป็นเส้นทางที่นั่งรถเมล์ไป-กลับ สมัยที่ยังเรียนอยู่นี่เอง..
อาจจะย้อนขึ้นไปใกลสักหน่อย เพื่อที่จะกรุยทางย้อนกลับไปเมื่อสมัยเมื่อตั้งเมือง บางกอกขึ้นมาใหม่ๆ ตอนนั้นสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯได้ทรงสร้างพระบรมมหาราช วัง ในบริเวณฝั่งตรงข้ามกับพระราชวังเดิมของพระเจ้าตากสิ น ซึ่งสถานที่จะสร้างพระบรมมหาราชวังใหม่นั้นเป็นที่ๆช ุมชนชาวจีนตั้งบ้านเรือนพักอาศัยอยู่มาก
จึงได้โปรดให้ย้ายชุมชนชาวจีนเหล่านี้ให้ไปตั้งอยู่ท ี่ในย่านสำเพ็ง ซึ่งต่อมาเป็นย่านการค้าขายที่เรารู้จักกันดี คือย่านสำเพ็ง เยาวราช และสี่แยกวัดตึก.....

การตั้งชื่อถนน ย่าน หรือตามแยกต่างๆ มักจะอ้างถึงสถานที่สำคัญๆหรือจำได้ง่าย เช่นแยกสี่กั๊กพระยาศรี สันนิษฐานว่าตั้งชื่อตามบ้านของพระยาศรี.....ที่อยู่ บริเวณแยกนั้น (ซึ่งชื่อเต็มๆว่าเป็นพระยาอะไร คงต้องไปค้นหาเอาจากในหนังสือ ซึ่งตอนนี้จำไม่ค่อยจะได้แล้วว่าเป็นหนังสืออะไร..)
สี่แยกวังบูรพา ก็ตั้งชื่อตามวังบูรพาภิรมณ์อันเคยตั้งอยู่บริเวณเดี ยวกับที่เป็นที่ตั้งของห้างคาเธ่ย์วังบูรพาในปัจจุบั น...
สี่แยกวัดตึกก็เช่นเดียวกัน ที่เรียกชื่อเอาตามชื่อวัดที่อยู่ใกล้ๆกับแยก ซึ่งก็คือ วัดชัยชนะสงครามหรือเรียกอีกชื่อหนึ่งก็คือวัดตึก

ถ้าใครนึกที่ตั้งของวัดไม่ออก ก็ให้นึกถึงคลองถมในซอยที่มีนาฬิกาหรือเครื่องคิดเลข ขายมากๆนั่นแหล่ะครับ ทางเข้าวัดอยู่กลางซอยนั่นเอง

หลายคนคงจะนึกแปลกใจว่าเหตุใดวัดถึงตั้งอยู่กลางตลาด ในที่คับแคบแบบนี้ ไม่เหมือนวัดอื่นๆที่มีรั้ววัดสวยๆงามๆ แต่วัดนี้ทางเข้าทางหนึ่งก็เหมือนเป็นตึกหนึ่งคูหาเจ าะทะลุ และกำแพงวัดก็เป็นกำแพงบ้านตึกใกล้เคียงรอบๆวัด
โชคดีที่สมัยนี้ จะมีป้ายบอกประวัติของสถานที่สำคัญต่างๆให้เราได้ศึก ษาได้อ่านกัน ว่าความเป็นมามีมาอย่างไร....เชิญอ่านครับ...

หลังจากรู้ที่มาของชื่อ รวมไปถึงทำเลที่ตั้งของสี่แยกวัดตึก ต่อไปก็จะตามหาที่ตั้งของร้านฮกจ๋วน ซึ่งทีแรกไม่ทราบว่าเลิกกิจการไปนานแล้ว จึงได้แต่เดินถามดะไปตามร้านต่างๆในบริเวณแยกซึ่งทุก ร้านจะบอกว่าไม่รู้จักร้านชื่อนี้ จึงคิดว่าคงจะเลิกกิจการไปแล้วจริงๆ
จึงได้เดินกลับไปที่คลองถมต่อ บังเอิญเห็นร้านตัดผมเก่าๆร้านนึง จึงลองเดินเข้าไปถาม ด้วยหวังว่าอาจจะได้เบาะแสบ้าง..

โชคดีที่ เจ้าของร้านซึ่งเป็นอาซิ้มอายุน่าจะมากแล้ว ได้บอกว่าเมื่อก่อนที่หัวมุมฝั่งเดียวกันนี้ เคยมีร้านขายจักรยานอยู่ร้านหนึ่งแต่ได้เลิกขายไปนาน มากแล้ว พูดพลางแกก็ชี้มือออกไปทางฝั่งเดียวกันกับร้านแก
เมื่อออกมานอกร้าน จึงเดินข้ามถนนแล้วเดินย้อนไปที่แยกแล้วมองเข้ามาใหม ่ที่ร้านหัวมุมซึ่งเคยสงสัยมาแต่ทีแรก และเคยสอบถามกับเด็กหน้าร้านแต่ก็ไม่ได้ความอะไรที่เ กี่ยวกับจักรยานเลย
แต่เนื่องจากเวลาหมดแล้ว ต้องออกไปเดินคลองถมต่อ จึงขออนุญาตต่อในวันอื่นนะครับ...

ที่สี่แยกวัดตึกในเวลานี้ ร้านค้าบริเวณหัวมุม ถูกเปลี่ยนสภาพไปจนเกือบหมด แทบไม่เหลือรูปทรงตึกแถวโบราณให้เห็น....ยกเว้นแต่.. ตึกห้องหัวมุมฝั่งเดียวกันกับร้านตัดผม ที่ยังคงสภาพตึกสองชั้นครึ่งตึกครึ่งไม้ อายุอานามก็คงน่าจะร่วมๆร้อยปี ถึงแม้ว่าอาจจะไม่ถึงแต่ก็คงจะใกล้เคียง..
ส่วนร้านอื่นๆในย่านเดียวกันเปลี่ยนรูปทรงไปมาก ฝั่งตรงข้ามเป็นย่านเวิ้งนาครเกษม ขายแต่เครื่องดนตรีเพียงอย่างเดียว หัวมุมอีกฝั่งหนึ่งเป็นย่านที่ขายแต่เครื่องไฟฟ้า และอีกฝั่งก็เป็นย่านพาหุรัด
ประกอบกับคำบอกเล่าจากซิ้มซึ่งเป็นคนเก่า-แก่ ในย่านนี้ ทำให้คงพอที่จะหาตำแหน่งของห้างฮกจ๋วนได้ใกล้เคียงขึ ้นมาบ้าง อย่างน้อยก็พอจะทำให้นึกภาพออกถึงสภาพหน้าร้าน ซึ่งในอดีตก็คงจะคล้ายๆกัน
จากการเข้าไปสอบถามตั้งแต่ครั้งแรก เด็กที่เฝ้าหน้าร้านบอกว่าร้านนี้จำหน่ายขดลวดทองแดง มานานแล้ว ไม่เคยขายจักรยานเลย ซึ่งในวันนั้นข้อมูลก็คงจะได้เท่านี้ก่อน ต่อไปถ้ามีโอกาส คงจะได้สอบถามกับคนที่เป็นเจ้าของร้านจริงๆ ซึ่งในวันนั้นเห็นมีคนแก่นั่งทานข้าวอยู่ที่โต๊ะอาหา รข้างใน ซึ่งอาจจะได้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับร้านนี้บ้าง... .